Türkçe'de sert ünsüzle (-p,-ç,-t,-k) ile biten kelimelerin sonuna ünlü ile başlayan (a,e,ı,i,o,ö,u,ü) bir ek geldiğinde kelimenin sonundaki sert ünsüz yumuşamaya uğrayarak -b,-c,-d,-g (ğ) ünsüzüne dönüşür. Bu olaya sert ünsüzlerin yumuşaması denir.
Örn: Muhtaç-------------------> muhtacı
Kalıp-------------------------> kalıbı
Kağıt------------------------>kağıdı
Balık------------------------->balığı
Yukardaki kelimelere baktığımız zaman kelimenin sonlarında bulunan ç, p, t, k, ünsüzlerinin ünlü ek alarak c, b, d, ğ olduğunu görüyoruz. Bu kelimelerin özelliği yazıldığı gibi okunmasıdır.
Ünsüz yumuşaması bazı durumlarda görülmez:
1)Tek heceli bazı kelimeler bu kurala uymazlar
çöp---------------->çöpü kat----------------->katı tek--------------->teki
2)Türkçemize sonradan girmiş bazı yabancı kelimelerde bu kural olmaz.
hukuk-------------->hukuku hürriyet------------------hürriyetimiz cumhuriyet----------->cumhuriyete
3)Özel isimlerin sonlarında bulunan p,ç,t,k ünsüzlerine gelen sesli harfler kesme işaretiyle ayrılır; okunuşunda yumuşama varmış gibi olmasına rağmen kelime orjinalliğini kaybetmez yani yumuşamaya uğramaz.
Talat' a-------- Ahmet' i---------Tarık' ı---------Habip' e------------ Tokat' a-----------------
Yukardaki örnekte de görüldüğü gibi okunuş olarak yumuşama varmış gibi okunmasına rağmen, yazılışında her hangi bir yumuşama olmaz.