Türkçede ismin hâlleri, sözcükleri yönelme, yükleme, bulunma ve ayrılma açısından tanımlayan, etkilenen sözcüğün yalın hâli ve bu sözcüğe eklenmiş hâl ekleri ile oluşturulmuş kelimelerdir.
Türkçede ismin beş farklı hâli vardır. Bunlar:
* Yalın hâl,
* -i hâli,
* -e hâli,
* -de hâli ve
* -den hâlidir.
Hâl ekleri büyük sesli uyumuna göre "i" yerine "ı" veya "u" ile "e" yerine "a" harfi ile oluşturulacak şekilde değişirler.
İsmin hâlleri olarak tanımlanmasına rağmen isim olmayan sözcükler de hâl ekleri alabilirler.
Yalın hâl:
Kelimelerin hâl eki almamış hâlidir
Çoğul eki, iyelik eki ya da tamlama eki almış sözcükler de yalın durumdadır.
-i hâli (belirtme hâli):
Sözcüklerin -i -ı ya da -u eki almış hâlleridir. Adın belirtme durumu eki, adın sonuna geldiği sözcüğü belirtili nesne yapar. Yüklemin neyi, neleri, kimi, kimleri belirttiğini gösterir.
-e hâli (yönelme hâli):
Sözcüklerin -e ya da -a eki almış hâlleridir. Adın yönelme durumu sonuna geldiği sözcüğü dolaylı tümleç yapar. Yüklemin bildirdiği eylemin nereye yöneldiğini gösterir.
-de hâli (bulunma hâli):
Sözcüklerin -de ya da -da çekim eki almış hâlleridir. Bu ekler sonuna geldiği sözcüğü dolaylı tümleç yapar. Yüklemin bildirdiği eylemi gösterir.
-den hâli (ayrılma hâli):
Sözcüklerin -den ya da -dan eki almış hâlleridir. Adın ayrılma durumu nereden ayrıldığımızı gösterir. Bu ek sonuna geldiği sözcüğü dolaylı tümleç yapar.
Perş. Şub. 17, 2011 8:34 pm